Kontakt

Wiejskie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne "Trio"

O wsi

Mlewo – to otoczona jeziorami i lasami wieś w woj. kujawsko-pomorskim (gmina Kowalewo Pomorskie, powiat golubsko-dobrzyński). W okolicy Mlewa znajdują się aż cztery jeziora: Mlewieckie (największe), Głęboczek (najgłębsze – ok. 14 m), Jeziorek i Kazaniec.

Dzięki wspaniałym warunkom naturalnym ta typowo rolnicza miejscowość ma szanse stać się zapleczem wypoczynkowym dla odległego o 26 km Torunia i położonego w odległości 12 km Kowalewa Pomorskiego.

We wsi znajdują się dwa sklepy spożywcze, mała dyskoteka, remiza i szkoła zbudowana jeszcze pod zaborem pruskim.

O historii

Mlewo, zwane początkowo (I poł. XV w.) Lebe, Lewen, Leben i Lewe, w czasach krzyżackich było wsią czynszową komturstwa toruńskiego, do którego należało tu kilkadziesiąt łanów (kilkaset hektarów) ziemi, przynoszący dochody wiatrak i karczma.

Na początku XVII w. wieś, oprócz wójta, liczyła 17 chłopów. W 1667 roku nazwa wsi zapisana została jako Mlewo, a pół wieku później – zmieniona na Gross-Leben. W 1773 r. we wsi mieszkało już 117 osób (w tym ośmiu gospodarzy, rybak i karczmarz, którego wyszynk był zaopatrywany piwem i winem przywożonym z Rychnowa).

W 1862 r. dzieci mieszkające we wsiach: Mlewo, Mlewiec i Węgorzyn zaczęły uczęszczać do wybudowanej we wsi szkoły. Zgodnie z dokumentami z tego okresu, do jednej klasy uczęszczało 48 uczniów w różnym wieku.

Z wojenną historią Mlewa splatają się losy kobiety-żołnierza AK, a później nauczycielki, Adeli Dejewskiej (ps. Topola). 1 września 1939 r. Adela była uczennicą toruńskiego gimnazjum. Po wybuchu wojny została wysłana przez ojca do rodziny w Mlewie. Dom jej stryja stał się zalążkiem miejscowej konspiracji (w latach 1942–44 znajdowała się tam konspiracyjna kwatera i punkt łączności Komendy Okręgu Armii Krajowej Pomorze), a Adela została łączniczką i kurierką. Często przemierzała rowerem trasę Mlewo–Toruń, dostarczając meldunki, rozkazy, pieniądze, konspiracyjną pocztę, dokumenty i broń. W lutym 1945 r. wróciła do Torunia, gdzie zdała maturę i została nauczycielką.

Źródła:
Piotr Birecki, Kiełbasin – z dziejów kościoła i parafii, wyd. 2002
Ella Skerska, Topola i Medalion, Głos z Torunia nr 41; 14.10.2001

>> Galeria zdjęć